Auteur: Menno Wielinga (Pagina 4 van 8)

● Tange
Tange (‘zandige hoogte’) is in de 18e eeuw gesticht
De naam van ‘t dorp paste goed in dat tijdsgewricht
Men ontgon het veen niet groot- maar kleinschalig
Men kon ervan leven, men was niet zo inhalig
Maar nu is men op andere inkomsten gericht.

● Ten Boer
Ten Boer ligt vanaf de middeleeuwen op een oeverwal
Men bouwde ooit een klooster hier, met kloosterkerk en al
Het Damsterdiep werd toen gegraven en er werd flink gebouwd
Het dorp werd steeds meer uitgebreid, veel werk werd verstouwd:
Bejaardenhuizen, Koopmansplein en woningen zonder tal.

● Ten Post
Post betekent brug, zo komt ‘t dorp aan de naam
Zo rond 1400 kreeg het enige faam
Er waren drie borgen – ze werden gesloopt
Zoiets mis je wel als je door ‘t dorpje loopt
Maar verder is ‘t leuk, ‘t treft geen enkele blaam.

● Ter Apel
Het klooster in Ter Apel – daar begon hier alles mee
En toen ‘t kanaal gegraven was kwam ‘t dorp van lieverlee
Het was een veenkolonie met huizen langs ‘t kanaal
De kloosterkerk is prachtig, ‘t heeft een beroemd oksaal
Ga het vooral bekijken en neem je bloedverwanten mee!

● Ter Borg
Ter Borg, oud esbuurschap, ligt aan de Ruiten Aa
’t Is een mooi natuurgebied, zonder veel poeha
Er staan wat boerderijen, een schaapskooi aan een beek
Er is een kazemat bewaard – ’t is heus een mooie streek
Je komt hier echt tot rust, al sinds decennia!

● Ter Haar
Slechts 14 huizen telt Ter Haar en ook een mooie molen
Een bezoekje aan ‘t gehucht wordt terecht aanbevolen
Rondom Ter Haar is ‘t bosrijk, het heet daar Haarstermij
Een mij is een ondiepe laagte, een laaggelegen wei
Fijn hier! Weg uit de alledaagse mallemolen!

● Ter Wisch
‘Op de lage weidegrond’ is de uitleg voor ‘Ter Wisch’
Dat wordt doorsneden door een weg, wat jammer is
Er staan veertien boerderijen, er is ook een café
Verder twee hoeves met buitenlopend vee
Die boerderijen delen vast dezelfde geschiedenis.

● Ter Wupping
Een Terwuppenaar heeft van ’t gezag niets te vrezen
Bij de agent in Den Haag stond ’t in de ogen te lezen
Hij had echt nooit van Ter Wupping gehoord
‘Ter Wupping? Wordt daar ook gas aangeboord?’
‘Niet? Desniettemin veel respect man! Bij dezen!’

● Thesinge
Thesinge is een zeer oud dorp op een kwelderwal
In 786 is ‘t beschreven – toen bestond het dus al
In de 12e eeuw werd hier een klooster gesticht
En in de 13e eeuw zag een zaalkerk het licht
Voor ’t oeroude café ’t Jopje, staat ‘t hele dorp pal.

● Tinallinge
Dit oude wierdedorp kent een rechthoekige structuur
De borg Ter Weer stond hier – nu een boerderij met schuur
Mooie straatjes telt het dorp – ze zijn heel schilderachtig
Ook de huizen die er staan zijn gewoonweg prachtig
Verder nog een mooie kop-hals-romper van ’t eerste uur.

● Tjamme
Tjamme – het dorp heet naar een riviertje
Je zit er aan ‘t water, met een lekker koud biertje
Niet elke avond, nee zeg, ben je mal
Maar in de winter – het vee weer op stal
Kijkt men heus echt niet op een kwartiertje.

● De Traan
Op De Traan, tot het plaatsje Midwolde behorend
Werkt het kleinste rumoer al danig verstorend
Als er een auto doorheen rijdt, zelfs al is het een Jaguar
Wordt men onrustig, raakt men soms totaal in de war
Het liefste werd men hier kortdurend hardhorend.

● Trimunt (1)
Langs de Leidijk een stel boerenkeuterijen
Met nog een paar bunkers in de landerijen
Klooster ‘In Tribus Montibus’ werd onverhoopt
Zonde genoeg na de beeldenstorm gesloopt
Vandaar geen zusterkappen meer, noch pijen.

● Trimunt (2)
Er zijn veel verhalen over Trimunt te doen
Van kloosters en bunkers, ze vertellen van toen
Hun huidige functie, zoals duidelijk blijkt
Laat ons zien hoezeer het landschap wordt verrijkt
En dat is genoeg, meer hoeft men niet te doen.

● Trimunt (3)
Wie heeft ooit van Trimunt gehoord?
Toch is het een gezellig oord
‘t Is wat klein, ja toegegeven
Maar soms valt er wat te beleven
Laatst is er nog een man vermoord.

Nou, voor de krant was dat een stunt
Die moordpartij daar in Trimunt
De dader bleek zijn knappe vrouw
Die wel eens verder kijken wou
Dat was haar door haar man misgund.

● Tranendal
Ooit vond bij Tranendal een veldslag plaats: de slag bij Heiligerlee
‘t Dorp dankt zijn naam aan de gevallenen, maar nu is ‘t pais en vree
‘t Was ooit een landbouw-buurtje met ontelbare keuterijen
Maar door ‘t vele zout ondergronds, kwamen er maatschappijen
Niemand huilt er meer in Tranendal, lang leve het zout, hoezee!!

A B D E F G H J K L M N O P R S T U V W Z

● Uithuizen
Deze plaats is al in de 10e eeuw ontstaan
Op een kwelderwal, Uthuson, vandaar de naam
En die schitterende Menkemaborg in Uithuizen
Qua schoonheid te vergelijken met vorstenhuizen
Moet uiteraard eeuwig blijven bestaan!

● Uithuizermeeden
Vanuit Uithuizen vestigden zich boeren op meeden
Kwelderweilanden waren dat – ze deden ‘t met reden
Hierop werden gehuchten gesticht
Uithuizermeeden zag toen het licht
Tot op heden zijn de bewoners zielstevreden.

● Uitwierde
In de Tweede Wereldoorlog heeft Uitwierde zeer geleden
Veel oude huizen zijn vernield door de vijandelijkheden
Ten zuiden van de oude kerk ligt nog een mooi gebied
Daarbij vallen de nieuwbouwhuizen danig in het niet
Gelukkig bleef dit stukje dorp toen buiten de problemen.

● Ulrum
Ulrum stond sinds de 11e eeuw als Uliuringhem te boek
Een klein dorp met veel kerken, het einde was haast zoek
Hendrik de Cock stapte hier uit de hervormde kerk
Hij nam een menigte mensen mee – dat was geen half werk
De mens blijkt altijd zoekende naar zijn eigen kerkelijke hoek.

● Ulsda
Tien inwoners heeft de vlek Ulsda en nog vier boerderijen
’t Is daar heel vreedzaam als overal in die landerijen
Het ligt gescheiden van de rest door de Westerwoldse Aa
Volmaakt geïsoleerd, er is café noch cafetaria
De bewoners willen ’t houden zo – ze willen niet uitbreiden.

● Usquert
Wiscwird vroeger (Usquert nu) kreeg ‘t niet in de schoot geworpen
Heden getuigt ‘t van veel voorspoed, meer dan in andere dorpen
Eeuwenlang sappelde men op akkers en in de visserij
Langzaamaan ontstond er welvaart, iedereen droeg daaraan bij
Het raadhuis van het dorp werd zelfs door Berlage ontworpen.

A A B D E F G H J K L M N O P R S T U V W Z

● Veele
Veele was ooit een esbuurschap op een hoogte in het veen
Het grote Mussel-Aa kanaal loopt dwars door Veele heen
Het dorp kent de Rolinbrug, een naam die sinds WO2 blijft verweven
met de parachutist die bij de sprong zijn leven heeft gegeven
En o ja, ook het provinciale Molenarchief bracht men hier bijeen.

● Veendam
Veendam is geen dorpje meer, ‘t is nu een flinke plaats
Ooit begonnen als veenkolonie scheen het ondermaats
Nu is het een welvarend oord met kerken en fabrieken
Aardappelmeel en strokarton, dat zijn de karakteristieken
Die torenen er hoog bovenuit, die zijn tamelijk bovenmaats.

● Veenhuizen
Veenhuizen was een marke met gemeen grondbezit
De grond werd opgedeeld, ieder kreeg wat in bezit
Kanalen groef men niet, er werden wegen aangelegd
Veenhuizen werd agrarisch, dat pleit werd snel beslecht
Met fraaie boerderijen aan het einde van de oprit.

● Visvliet
In 1320 legden monniken langs de rivier een dijk
En er kwam meteen een brug, twee zaken tegelijk
Visvliet hoorde bij Friesland toentertijd
Later werd ‘t van Groningen, gelukkig zonder strijd
Het dorp met oude huizen is fraai en lommerrijk.

● Vlagtwedderveldhuis
In Vlagtwedderveldhuis met z’n prachtige naam
Woonde een tof wijf, volkomen wilsonbekwaam
Maar iedere vrijdag kwam er een man uit Stad
En jarenlang hebben ze leuke weekends gehad
Echt onbekwaam bleek zij dus slechts van naam.

● Vledderhuizen
Vledderhuizen is ‘t eind 19e eeuw ontstaan
Gebouwd langs landwegen, rustig en aangenaam
Er is wat lintbebouwing, er zijn wat keuterijen
Maar ‘t zijn er niet zo veel, ze staan er niet in dikke rijen
Zou je hier hoogbouw willen? Ben je gek? Geen denken aan!

● Vledderveen
Vledderveen is veenkolonie, ‘t dorp is langgerekt
Vledder ligt in ‘t veengebied, de turf werd vroeg ontdekt
Toen de velden leeg gegraven waren, groef men een kanaal
De boeren begonnen toen met aardappelbouw op grote schaal
Dat legde ze geen windeieren – de knip werd flink gespekt.

A B D E F G H J K L M N O P R S T U V W Z

● ‘t Waar
‘t Waar begon als wegbuurschap, nu wonen er dik 100 mensen
Zij wonen en werken langs de Dollarddijk, ‘t zijn geen forenzen
Een ‘waar’ is oude naam voor sluis, hier lag die in ‘t Oude Diep
Het is een waterrijke streek, die vroeger wel eens onderliep
Nu leeft iedereen op zijn gemak – verder geen wensen.

● Wadwerd
Al sinds de 18e eeuw bestaat het buurschap Wadwerd
Eerst heette het UUatuurd, tot die naam werd verbasterd
Het dorp kent kleinere maar bovenal kapitale boerderijen
Die rijke boeren lieten zien hoe goed ze hier gedijden
En hoe hun beginkapitaaltje een fors vermogen werd.

● Wedderveer
Er staat een spinnenkopmolen in ‘t dorp Wedderveer
Da’s mooi in zo’n dorpje, da’s goed voor de sfeer
En er zijn meerdere hoeves van het type kop-hals-romp
Met als tribuut aan vroeger nog een echte handwaterpomp
En witte kippen op ‘t erf, als altijd druk in de weer.

● Weite
Weite ligt in de buurt van Vlagtwedde en Bourtange
De naam komt van ’t boekweit – ‘t groeit daar al eeuwenlange
‘t Gehucht heeft zelfs een kerkje, ‘t ligt aan de Vledderkamp
Of men er nog diensten houdt? Zo niet, ook geen ramp
En anders hoor je zondags wel omfloerste kerkgezange.

● Weiverdermeeden – Weiwerdervalge
Een dame uit Weiverdermeeden
Had het pad der zonde betreden
Ze had echt een klootzak van een man
Die ze lang geleden het leven benam
Met haar nieuwe man is zij tevreden.

In Weiwerdervalge daarentegen
Heeft een vrouw een ‘lutje potje’ gekregen
Het echtpaar is zo blij
Buren staan in de rij
Zij beschouwen dit kind als een zegen.

● Wessingtange
Het gehucht Wessingtange, vlakbij Ter Wisch
Nooit van gehoord, maar dat dorp is niet mis
Want een oldtimershow bij de kloosterboerderij
Wordt zeer druk bezocht – kerels worden daar dolblij
Hun vrouwen zijn daarna helaas flink over de pis.

● Wessinghuizen
Dicht bevolkt is dit dorpje niet
En het heeft een piepklein grondgebied
De bezigheden zijn agrarisch van aard
Daardoor bleef de sfeer goed bewaard
Maar veel voorzieningen zijn hier niet.

● Westerdijkshorn
‘t Streekje Westerdijkshorn achter Bedum gelegen
Heeft die naam natuurlijk niet zomaar gekregen
Maar ‘t gaat helemaal niet om die dijk
Want ‘t streekje is een prachtig torentje rijk
Zonder het bedehuis is dat in schoonheid gestegen.

● Westeremden
In de vroege middeleeuwen werd Westeremden gesticht
Met haven aan de Fivelboezem, maar deze slibde dicht
Men legde er toen dijken aan en groef de Westeremdenmaar
Daarnaast heeft het dorp twee kerken – recht tegenover elkaar
Helmantel heeft met zijn verbouwde weem prachtig werk verricht.

● Westerlee
Westerlee is in de middeleeuwen ontstaan
‘t Premonstratenzer klooster heeft hier veel aan gedaan
De 19e eeuw bracht bloei in de agrarische plaats
De kerk stimuleerde die groei en bloei buitenmaats
Nu lijkt het alledaags, maar er is veel aan voorafgegaan.

● Westerwijtwerd
Widuwurd heette ‘t hier, zo’n duizend jaar geleden
Een wierde is ‘t met wilgen, net als in het t verleden
De eeuwenoude kerk heeft mooie schilderingen
Welks schoonheid men al sinds 1300 kan bezingen
De korenmolen hier lijkt uit ‘t juiste hout gesneden.

● Wierhuizen
Tien huizen telt het dorp, ‘t is dus niet bijster groot
Voor toeloop van publiek zijn ze dan ook als de dood
De huizen zijn klein maar één is er van de groten
Een fors huis met grote schuur is niet voor zielepoten
Door die inwoners wordt hier duidelijk niets gepromoot.

● Wierum – Wierumerschouw
Je hebt naast Wierum, ook Wierumerschouw
Oostelijk van Groningen, klein, geen kerkgebouw
Er ligt een fraaie draaibrug over ’t Reitdiep
Hij draait nog prima, soms klinkt weleens gepiep
Prachtig is ‘t daar – hier dus nooit een vlootschouw!

● Wierumerschouw
In ‘t vriendelijke plaatsje Wierumerschouw
Beloofde een bruidegom eeuwige trouw
Maar ‘t bleek alras een kreng van een wijf
En ‘t stond vrijwel direct buiten kijf
Dat hij zijn belofte niet houden zou.

● Wildervank
Rond 1700 werd deze plaats, een veenkolonie, door Wildervanck gesticht
Fabrieksturf werd van hier verscheept op Holland en Utrecht gericht
Naast het Westerdiep werd parallel het Oosterdiep gegraven
Huizen en boerderijen zijn gebouwd die deze plek karakter gaven
Aardappelmeel- en strokartonfabrieken – hier is verrekt veel werk verricht.

● Wildervanksterdallen
Wildervanksterdallen is een gehucht aan ‘t Dalkanaal
Hier kwamen oudheden uit de grond, werkelijk kolossaal
Er staan veel boerderijtjes, vaak met gesloten luiken
Ook een mooie school, die ze nu als sauna gebruiken
Ach, oude tijden veranderen – die school ook, radicaal.

● Winneweer
Winneweer moest voor zijn voortbestaan altijd knokken
Houthandel en steenfabriek bleken later struikelblokken
Het nijvere dorp bouwde huizen langs het Damsterdiep
Maar kijk toch wat daar gebeurde, hoe het daar verliep
De overheid heeft de M360 dwars door het dorp getrokken!

● Winsum
Winsum, vanouds handelsplaats, met klooster op de wierde
’t Winsumerdiep was de handelsader die de plaats bestierde
‘t Grote klooster van het dorp werd gebouwd in 1300
Maar in 1600 was ‘t gedaan, toen was ‘t genoeg bewonderd
Daarna werd een welvarend dorp, waar menigeen rentenierde.

● Wittewierum
In 1213 werd hier ‘t klooster Bloemhof gesticht
Het dorp dankt zijn naam aan de monniken in ‘t wit
Emo en Menko spraken in hun beroemde kroniek
Van wel duizend monniken in de basiliek
Later is men vertrokken en ging ‘t klooster dicht.

● Wollingboermarke
Het dorpje Wollingboermarke heeft geheel onverwacht
Een Boeddhistische tempel waar je graag wordt verwacht
Dus wil je op zondagmiddag eens over een andere drempel
Ga dan tesamen met je familie een keertje naar die tempel
Daar had van tevoren toch nooit niemand aan gedacht?

● Winschoten (1)
Winschoten, een oost’lijk dorp, heeft eens goed overwogen
Om zich wat stadser voor te doen – iedereen opgetogen
De Langestraat, de Torenstraat, Hotel der Nederlanden
Niets werd ze in de weg gelegd, niets legde ze aan banden
Alleen de synagoge treurt nog steeds om z’n misjpoge.

● Winschoten (2)
Winschoten ligt in het oosten van ‘t land
Een heel rustig plaatsje, nooit wat aan de hand
Tot vorige week, weet je wat er gebeurde?
Wat heel het kleine stadje een beetje opbeurde?
De stad werd genoemd in een landelijke krant!

Want wat was er loos, wat was er gebeurd?
Wat had de plaats ineens zo opgefleurd?
Elke bejaarde kreeg per abuis van het Rijk
Een miljoen op z’n giro, iedereen rijk!
Hoe stond de minister erop? Nou… gekleurd!

● Wollinghuizen
Wollinghuizen is een esbuurschap vlakbij de Ruiten Aa
De naam ontleent het dorp aan de familie Walinga
Een urnenveld bij Pollenberg is door Van Giffen onderzocht
Die had er werkelijk verstand van, vandaar dat hij dat mocht
Maar nu ‘t is weer vredig stil hier – er is amper poeha.

● Woltersum
Woltersum is mooi idyllisch gelegen
Heeft alles van het Eemskanaal gekregen
Dat kanaal is breed daar, met heel mooie zijden
Waar je op je fiets heerlijk langs kunt rijden
Als ik weer thuis ben, kan ik er weer tegen.

● Woudbloem
Rond 1900 werd een aardappelmeelfabriek opgericht
Dat was de start van een dorp, Woudbloem werd gesticht
Er kwam hier bewoning, er kwam zelfs een school
Met een gemaal in de Ae – ‘t dorp groeide als kool
En de Fivel bracht kloostermoppenklei, van historisch gewicht.

A B D E F G H J K L M N O P R S T U V W Z

● Zeerijp
Zeerijp is een dijkdorp – het betekent ‘landstreek aan zee’
Er stonden ooit twee borgen, maar die konden niet meer mee
Men heeft nog wel een mooie kerk die heel goed wordt verzorgd
Zodat het voortbestaan hiervan voor jaren is geborgd
Elke zondag is er een dienst met dominee en vrij entree!

● Zethuis
In ‘t Groningse land ligt het plaatsje Zethuis
Hier knalt het doorgaans niet van het gedruis
Maar één dag per jaar gaat men volkomen los
In ‘t plaatselijk café is ‘t dan één groot gehos
Daarna is ’t weer een jaarlang bekaf voor de buis.

● Zuidbroek
In Zuid- of was ‘t toch Noordbroek?
Was al een tijdje een vrouw zoek
Haar man zat in zak en in as
Want wie deed nou de was?
Hij zelf? Echt niet, dank je de koekoek!

● Zuidhorn
Zuidhorn ligt op een keileemrug, vier meter boven NAP
Het dorp kende drie borgen, ‘t was rijk, ‘t was renommée
‘t Ligt tussen Groningen en Friesland, er zijn bussen, er is spoor
Er staan veel herenhuizen, men is hier zeer bevoorrecht hoor
En menig oud-stadjer woont hier ter plaatse zeer tevree.

● Zuidwending
Zo rond 1700 woedde hier een bloedige strijd
Tussen Groningen en ’t Ommeland – dat duurde ‘n hele tijd
Ze wilden ‘t veen ontginnen, ze wilden ‘t allebei
Van weerskanten ellende, leidende tot razernij
’t Werd bijgelegd door een kanaal, tot ieders tevredenheid.

● Zuidwolde (bij Moeke Vaatstra)
Bij het bruggetje in Zuidwolde over ‘t oude Boterdiep
Staat een mooi café aan ‘t water waar ik naar binnenliep
Voor een kop koffie met koek – daarna zou ‘k verder gaan
Maar ik bleef heel lang zitten, kwam er moeilijk vandaan
’t Is heel lang geleden dat ik voor zoiets zo warmliep.

A B D E F G H J K L M N O P R S T U V W Z

Voorwoord
Tineke Wielinga was sterk in het opstellen van teksten voor brieven, toespraken en gedichten. Maar vooral limericks schrijven vond ze echt heel leuk om te doen. Haar limericks in de serie Limericks zonder gas of licht zijn, door het frivole woordgebruik, dan ook zeer humoristisch.

Halverwege 2017 kreeg ze het idee om Groningse plaatsnamen als onderwerp te gebruiken voor een serie limericks. Het boek ‘323x Groningen – Van Adorp tot Zuurdijk’ bleek een volledige namenlijst van Groningse plaatsnamen te bieden. Hieruit ontstond de serie Stad en Omstreken – Limericks over Groningen.

Helaas hebben niet alle 323 plaatsnamen een limerick gekregen. Tineke kreeg de tijd niet meer de serie te voltooien. Ze werd ernstig ziek en overleed in april 2019.

 Menno Wielinga

Lees verder